هفت عادت مردمان موثر (6) ؛ عادت پنجم؛ نخست گوش فرا دهید سپس بخواهید به شما گوش کنند

عادت 5 یعنی بگذار اول من به تو گوش کنم. نخست خودتان وضعیت دیگری را درک کنید، آنگاه بخواهید مورد تفاهم قرار گیرید. این عادت مستقیماً به شیوه ارتباط برمی­ گردد و کلید ایجاد همدلی و روابط مبتنی بر نگرش برنده/ برنده است. توان آزمایی نگرش برنده/ برنده شیوه گوش دادن است تا بتوانید دریابید طرف مقابل، آن وضعیت را چگونه می­ بیند.

ابتدا گوش کنید و بعد نظرتان را بیان کنید. آن‌چه در ارتباط موثر مهم است، خوب گوش دادن است. زمانی که به صحبت‌های طرف مقابل خود خوب گوش فرا می‌دهید مثل این است که همدلی برقرار شده و او احساس می‌کند که از طرف شما درک شده است. در نتیجه می‌تواند به حرف‌ها و راهکارهای شما گوش دهد و حتی عمل کند. در تمام روابط این موضوع صدق می‌کند. اول باید گوش کنید و تشخیص دهید و بعد تجویز کنید. مثلا به هنگام تربیت فرزندان نخست باید وضعیت آن‌ها را درک کنید و حرفشان را بشنوید و آن‌گاه به آن‌ها اندرز و یا آموزش دهید یعنی باید سرشار از همدلی باشید.

اکثر مردم می‌خواهند بر اساس تجارب خودشان به دیگران راهکار و توصیه بدهند. مثل این می‌ماند که پزشکی، عینک ذره‌بینی خودش را به زور به چشم بیمار بزند. به جای این‌که ابتدا معاینه کند، نمره چشم را تشخیص بدهد و بعد تجویز کند.

باید سرشار از احساس امنیت درونی باشید تا بتوانید به سخنان دیگران گوش کنید و نگران به خطر افتادن خود و باورهایتان نباشید. باید آنقدر قابلیت انعطاف داشته باشید تا بتوانید خود را با هر وضعیتی تطبیق دهید. از آنجا که با گوش دادن به دیگران وارد حیطه ناشناخته ای می شویم باید منش خود را بر اساس عادتهای 1 و 2 و 3 پرورش داده باشیم. چنانچه به کانون تغییرناپذیر درونتان متصل نباشید امکان دارد با گوش دادن به دیگران عوض شوید و تغییر کنید.

آنقدر مشتاقیم شتابزده حرف دیگران را قطع کنیم، نصیحت کنیم و با اندرزهای حکیمانه خود همه چیز را اصلاح کنیم که اغلب اوقات فرصت تشخیص دادن را به خود نمی‌دهیم. به یاد داشته باشید که افراد برای خوب گوش دادن باید از امنیت درونی و انعطاف‌پذیری برخوردار باشند پس عادت‌های اول و دوم و سوم را جدی بگیرید.

اگر می‌خواهید ارتباط واقعی برقرار کنید بکوشید مسئله را از چارچوب ذهنی آن شخص ببینید مثلا می‌توانید بگویید فکر می‌کنم گفتی که … یا فکر می‌کنم این احساس را داری…

برای ایجاد ارتباط باید بتوانید انگیزه ایجاد کنید و والاترین شکل ایجاد انگیزه، اعتماد است. وقتی اعتماد ایجاد کنید ، دیگری می­آساید و آماده شنیدن حرفها و مواضع شماست. ایجاد احساس همدلی متفاوت از همدردی کردن است. گوش فرا دادن سرشار از همدلی یعنی با نیت فهمیدن و قصد درک گوش کنید. یعنی از چارچوب مرجع آن شخص به مسئله بنگرید. اما همدردی نوعی قضاوت و موافقت است و معمولاً افراد را متکی می­سازد و به آنها خوراک منفی می ­رساند .

در روابط انسانی عادت پنجم معادل هواست. به محض این‌که شخص احساس کند کاملا مورد تفاهم قرار گرفته است می‌آساید. آن‌گاه می‌تواند بدون حالت تدافعی گشوده و پذیرا باشد. کلید ارتباط راستین این است که شخص متقابل متقاعد شود که حرف او را فهمیده و وضعیت او را درک کرده‌اید. کافی نیست خودتان تصور کنید که به دقت حرف دیگران را گوش کرده‌اید. این اوست که باید مطمئن باشد که دقیقا حرف او را شنیده و کاملا وضعیت او را درک کرده‌اید. باید آن‌قدر از همدلی سرشار باشید که بتوانید در اعماق وجود آن شخص نفوذ کنید تا بتوانید دریابید که او چگونه به مسئله می‌نگرد و چه احساسی درباره آن دارد. یعنی در آن لحظه جهان را از دیدگاهی بنگرید که آن شخص می‌بیند و دریابید که او چگونه احساس می‌کند. می‌توان به جرئت گفت که در همه مشکلات مربوط به روابط ۹۹ درصد مسائل با سوءتفاهم آغاز می‌شود. زیرا جهان را نه آن‌گونه که هست بلکه آن‌گونه که خود هستیم می‌بینیم.