هفت عادت مردمان موثر (2) ؛ عامل باشید
عادت اول؛ عامل باشید. اگر به کلمه انگلیسی response-ability به این شکل نگاه کنید یعنی با یک خط تیره آن را به دو واژه تبدیل کنیم ترجمهاش به موضوع عادت اول نزدیک میشود. توانایی پاسخگویی به این معنی که ما این توانایی را داریم که پاسخ یا واکنش خود را انتخاب کنیم یعنی ما مسئول هستیم و در نتیجه رفتارهای ما حاصل تصمیم و انتخاب آگاهانه خود ما میباشد نه ثمره اوضاع و شرایط.
انسانهایی با این طرز تفکر مثبت میدانند که... در بحرانها چگونه تصمیم بگیرند و یا بهترین تصمیم را بگیرند. آنها دارای روحیهای مثبت هستند به این ترتیب میتوانیم بگوییم که با روحیه مثبت خود جو اطراف را نیز مثبت میکنند پس خود تصمیمگیرنده هستند.
ولی بر عکس انسانهایی که روحیهای منفی دارند نسبت به شرایط واکنش نشان میدهند و مثل این است که شرطی شدهاند آنها نسبت به محرک واکنش ویژهای نشان میدهند ولی افراد عامل پاسخ خود را نسبت به محرک انتخاب میکنند پس میتوان گفت افراد به دو دسته تقسیم میشوند افراد واکنشی و افراد عامل.
ویژگی اصلی افراد واکنشی این است که اوضاع و شرایط را مسئول میدانند نه خود را در نتیجه به طور فزایندهای احساس قربانی بودن و عدم تسلط دارند. همیشه در حال ملامت کسی یا چیزی هستند و در نهایت طوری رفتار میکنند تا بتوانند باور خود را اثبات کنند.
اما افراد عامل آنها هستند که خود را مسئول همه چیز میدانند. آنها معتقدند که میتوانند پاسخ با واکنش خودشان را انتخاب کنند و با انتخاب خود میتوانند بر رویدادها تاثیر بگذارند. موقعیتها و اوضاع و شرایط و سایر اشخاص را ملامت نمیکنند و آنها را علت رفتار خود نمیدانند. این افراد، رفتارشان حاصل انتخاب آگاهانه خودشان و مبتنی بر ارزشهاست نه ثمره اوضاع و شرایط که مبتنی بر احساس است.
البته اگر سالهای سال برای خودتان دلایل بیشماری جمع کردهاید که به دلیل وجود کسی یا شرایطی بدبخت هستید، در این صورت «عامل بودن» ابدا آسان نیست. باید داروی تلخ را بلعید اما به محض فرو دادن آن به رهایی هیجانانگیزی دست مییابید که هرگز پیش از آن نچشیده بودید.
پس عادت اول، خودمان را مسئول بدانیم و نه دیگران و شرایط را یعنی خودمان برنامهنویس هستیم.